W jakich warunkach przechowywać szczepionki?
Szczepionki to bez wątpienia jedno z najważniejszych osiągnięć w dziedzinie medycyny. To właśnie dzięki nim choroby, które niegdyś siały postrach w społeczeństwie, dziś są praktycznie zapomniane i nie stanowią większego problemu. Również w walce z dzisiejszą pandemią koronawirusa istotną rolę odgrywają tego typu nowoczesne preparaty. O skuteczności szczepionek w dużej mierze decyduje jednak sposób ich przechowywania.
Stosuj się do zaleceń producenta
Wszystkie szczepionki są produktami biologicznymi i z tego powodu powinny być przechowywane w niskich temperaturach – w przeciwnym wypadku psują się i tracą swoje właściwości. O jak niskich temperaturach jednak mowa? To w każdym przypadku ustala producent. Ulotka dołączona do produktu powinna bardzo szczegółowo opisywać, zakres temperatur w jakich konkretna szczepionka może być przechowywana na danym etapie użytkowania – od transportu zaczynając, kończąc na momencie podania pacjentowi. Przykładowo: wśród szczepionek na CoVid-19 znajdziemy zarówno produkty, które na każdym etapie powinno się przechowywać w temperaturze od 2 do 8 stopni Celsjusza, jak i te, które transportuje się i przechowuje w temperaturze nawet poniżej -60 stopni, a tuż przed podaniem rozmraża i rozcieńcza – po rozmrożeniu mogą one być przez krótki czas (około dwóch godzin) przechowywane w temperaturze nie większej niż 30 stopni.
Wybierz odpowiedni sprzęt
W przechowywaniu szczepionek kluczową rolę odgrywa zastosowanie adekwatnych rozwiązań technologicznych – zwykła lodówka domowa nie zda w żaden sposób egzaminu w odpowiedzialnym zadaniu, jakim jest utrzymywanie precyzyjnie określonej temperatury. Konieczne jest wykorzystanie urządzeń takich jak chłodziarki farmaceutyczne, wyposażone w wydajne systemy chłodzenia, układy kontroli umożliwiające dopasowanie warunków przechowywania do specyfiki danej szczepionki czy też systemy zabezpieczeń, informujące o niepożądanej zmianie temperatury. Marka Sanyo/Panasonic/PHCBi to numer jeden na świecie producent tego typu urządzeń chłodniczych stosowanych w największych firmach farmaceutycznych, biobankach i instytutach.
Umieść szczepionki odpowiednio
Nie tylko temperatura wewnątrz zamrażarki lub lodówki (w zależności od wymogów stawianych przez producenta) jest istotna w przechowywaniu szczepionek – ważne jest również to, w jaki sposób zostaną one rozmieszczone w komorze urządzenia. Przede wszystkim należy pamiętać o:
- Rozmieszczaniu opakować ze szczepionkami w taki sposób, by powietrze mogło swobodnie przepływać między nimi. Z tego samego powodu nie powinno się opakowań szczepionek umieszczać zbyt bliski ścianek komory;
- Nie umieszczaniu szczepionek na drzwiczkach urządzenia chłodzącego ani w bezpośrednim sąsiedztwie agregatora – może to powodować zbyt dużą różnicę między temperaturą rzeczywistą a zalecaną.
Jak długo przechowywać szczepionki?
Ponownie, czas przechowywania szczepionki zależy od jej rodzaju, etapu użytkowania czy temperatury. Szczegółowe instrukcje w tym temacie powinny znaleźć się w ulotce informacyjnej, dołączanej do opakowania. Zbyt długie przetrzymywanie w nieodpowiedniej temperaturze może powodować, że szczepionka może zadziałać słabiej lub nie będzie działać wcale